Bloq

Gömrük rüsumları  — malların ölkənin gömrük ərazisinə gətirilməsi və bu ərazidən aparılması zamanı gömrük orqanları tərəfindən alınan gömrük ödənişlərinin bir növüdür.

Gömrük rüsumu, bir ölkəyə idxal və eksport edilən məhsullara tətbiq edilən maliyyə sərfələridir. Bu rüsumlar ölkənin hərəkətə gətirdiyi məhsullara və ya digər ticarət əməliyyatlarına uygulanır və genəliklə həm ölkəyə girişə, həm də ondan çıxışa malikdir.

Gömrük rüsumları,  ölkənin ticarət siyasətinin bir hissəsini təşkil edir və müəyyən məhsulların idxalını və eksportını tənzimləyir. Bu rüsumlar, digər ölkələrlə ticarət əməliyyatlarının maliyyə aspektini təyin edir və həm də ölkənin məhsulatını və sərfəliliyini müəyyənləşdirir. Gömrük rüsumları ölkədəki gümrük orqanları tərəfindən toplanır və bu pul məhsulların idxal və eksport edilməsinə icazə verilməsinə baxılır.

Gömrük rüsumları, hər bir ölkənin öz gömrük tariflərinə və qaydalarına əsaslanır və hər bir məhsulun rüsum dərəcəsi o məhsulun növünə və istifadəsi məsələsindən asılı olaraq dəyişir. Bu rüsumlar digər ticarət mərasimləri, sərnişinlər və qutuculuq sahələri kimi digər ticarət əməliyyatlarına da tətbiq edilir.

Gömrük rüsumlarının məqsədi, ticarət məhsullarının və sərfəliliyin müəyyən qaydalara və maliyyə tənzimlərinə tabe tutulmasını və ölkənin maliyyə sərvətlərini müdafiə etməyidir. Bu rüsumlar ölkənin məhsulatına və iqtisadiyyatına təsir edir və həm də beynəlxalq ticarətdə ölkələr arasında tərəfdaşlığın şərtlərini müəyyən edir.

Gömrük rüsumları  — malların ölkənin gömrük ərazisinə gətirilməsi və bu ərazidən aparılması zamanı gömrük orqanları tərəfindən alınan gömrük ödənişlərinin bir növüdür.

Gömrük rüsumu, bir ölkəyə idxal və eksport edilən məhsullara tətbiq edilən maliyyə sərfələridir. Bu rüsumlar ölkənin hərəkətə gətirdiyi məhsullara və ya digər ticarət əməliyyatlarına uygulanır və genəliklə həm ölkəyə girişə, həm də ondan çıxışa malikdir.

Gömrük rüsumları,  ölkənin ticarət siyasətinin bir hissəsini təşkil edir və müəyyən məhsulların idxalını və eksportını tənzimləyir. Bu rüsumlar, digər ölkələrlə ticarət əməliyyatlarının maliyyə aspektini təyin edir və həm də ölkənin məhsulatını və sərfəliliyini müəyyənləşdirir. Gömrük rüsumları ölkədəki gümrük orqanları tərəfindən toplanır və bu pul məhsulların idxal və eksport edilməsinə icazə verilməsinə baxılır.

Gömrük rüsumları, hər bir ölkənin öz gömrük tariflərinə və qaydalarına əsaslanır və hər bir məhsulun rüsum dərəcəsi o məhsulun növünə və istifadəsi məsələsindən asılı olaraq dəyişir. Bu rüsumlar digər ticarət mərasimləri, sərnişinlər və qutuculuq sahələri kimi digər ticarət əməliyyatlarına da tətbiq edilir.

Gömrük rüsumlarının məqsədi, ticarət məhsullarının və sərfəliliyin müəyyən qaydalara və maliyyə tənzimlərinə tabe tutulmasını və ölkənin maliyyə sərvətlərini müdafiə etməyidir. Bu rüsumlar ölkənin məhsulatına və iqtisadiyyatına təsir edir və həm də beynəlxalq ticarətdə ölkələr arasında tərəfdaşlığın şərtlərini müəyyən edir.

Gömrük rüsumunu necə hesablamaq olar?

Gömrük rüsumunu hesablamaq üçün bir neçə əsas məqam vardır və bu məqamları daxil edən bir formula əsasən hesablamalar aparılmaqdadır. Gömrük rüsumunun dəqiqliyi ölkəyə, məhsul növünə, məhsulun üçüncü ölkədən idxal edilməsinin qiymətinə, həcm və çəkiyə və başqa məqamlara bağlıdır. gömrük rüsumunu hesablamaq üçün əsas məqamlar bunlardır:

Məhsulun Tanınması: Əvvəlcə, idxal etmək istədiyiniz məhsulu tanımalısınız və onun gömrük təsnifat kodunu (HS kodu) müəyyənləşdirməlisiniz. Bu kod, məhsulun növünü və gömrük rüsumunu təyin etmək üçün istifadə olunur.

Qiymət: Məhsulun üçüncü ölkədən idxal edilməsinin qiymətini bilməlisiniz. Bu qiymət, məhsulun əldə edilməsi üçün ödənilən hər şeyi, tərkibi də daxil olmaqla, əhatə edir (məhsulun qiyməti, nəqliyyat xərcləri, sığorta və s.). Qiymətin məhsulun ölkənizdə qəbul edilməsinin tarixindən asılı olaraq fərqlənə bilər.

Ölçü və Çəki: Məhsulun həcmini və çəkisini bilmək də önəmlidir. Buna əsasən, bazı məhsulların rüsumu həcm və çəkiyə görə hesablanır.

Təsnifat Kodu: Qeyd olunan HS kodunu təyin etmək, məhsulun növünə görə uyğun gömrük rüsumunu təyin etmək üçün əhəmiyyətlidir. Hər bir məhsulun özünəmlik bir kodu var.

Gömrük Rüsumu Öyrənmək: Ölkənizdəki gömrük idarələri və təşkilatları, müstəqil və ya onlayn qayda və rüsum tarifləri təmin edir. Bu sənayeniz və məhsulunuz üçün əhəmiyyətli olan rüsumların və qaydaların öyrənilməsinə kömək edir.

Rüsumun Hesablanması: Gömrük rüsumu, yuxarıda qeyd olunan məqamlara əsasən bir formula ilə hesablamaq olur. Hər bir ölkənin özünəməxsus hesablama qaydaları və tarifləri var.

Gömrük rüsumunun, aksizlərin və gömrük yığımlarının hesablanması üçün “Gömrük Tarifi haqqında” AR Qanununa uyğun olaraq müəyyən edilən malların və nəqliyyat vasitələrinin gömrük dəyəri əsas götürülür.

Əlavə dəyər vergisinin hesablanması üçün malın gömrük dəyərinin və gömrük rüsumunun cəmi, aksizə düşən mallar üçün isə həmçinin aksiz məbləğinin cəmi əsas götürülür.

Gömrük ödənişlərinin ödəyiciləri

Gömrük ödənişləri Gömrük Məcəlləsinə uyğun olaraq bilavasitə deklarant və ya başqa şəxs tərəfindən ödənilir.

Gömrük Məcəlləsində nəzərdə tutulan hallar istisna edilməklə hər bir marağı olan şəxs gömrük ödənişlərini ödəyə bilər.

Gömrük ödənişləri gömrük bəyannaməsi qəbul edilənə qədər və ya gömrük bəyannaməsinin qəbul edilməsi ilə eyni vaxtda ödənilir.

Kommersiya məqsədləri üçün nəzərdə tutulmayan mallar Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədindən keçirilərkən, gömrük ödənişləri gömrük bəyannaməsinin qəbul edilməsi ilə eyni vaxtda ödənilir.

Gömrük bəyannaməsinin verilməsi gecikdirildikdə gömrük ödənişlərinin ödənmə müddəti gömrük bəyannaməsinin verilməsi üçün müəyyən edilən müddətin keçdiyi gündən hesablanır.

Gömrük tarifi  isə gömrük sərhədindən keçirilən mallara tətbiq edilən və xarici iqtisadi fəaliyyətin mal nomenklaturasına uyğun olaraq sistemləşdirilmiş gömrük rüsumu dərəcələrinin məcmusudur.

Gömrük kodları

Gömrük kodları xaricdən mal qəbul edərkən çox əhəmiyyətli rol oynayır. İdxal zamanı mallar  Dövlət Gömrük Xidmətində müəyyən kodlar altında qeydiyyata alınır. Gömrük kodları oxşar məhsulları bir yerə toplayır. Məhsullar bəzi xüsusiyyətlərinə görə, (məsələn, geyim, nəqliyyat, elektronik avadanlıqlar, məişət avadanlıqları, nəqliyyat vasitələri və. s) seçilir, qruplaşdırılır, bir kod altında gömrük xidmətinə təqdim edilir. Məhsullar ölkə xaricindən idxal olunduğu zaman həmin müəyyən edilmiş kodlardan biri və ya bir neçəsi seçilib təqdim olunur, gömrüyə təqdim olunur. Bu cür bölgü gömrük işçilərinin işini asanlaşdırmaqla yanaşı, vaxta da qənaət edir.

Gömrük rüsumunun ödənilməsi üsulları hansılardır?

Gömrük ödənişləri (yol vergisi, “İcazə” blankına görə dövlət rüsumu istisna olmaqla) Azərbaycan Respublikasının gömrük orqanına, beynəlxalq poçt göndərişləri ilə göndərilən mallar üçün isə poçt rabitəsi operatorlarına ödənilir. Poçt rabitəsi operatorları göstərilən ödənişləri Azərbaycan Respublikası müvafiq icra hakimiyyəti orqanı ilə birgə Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi qaydada Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının hesabına keçirir.

Yol vergisi xarici dövlətlərin avtonəqliyyat vasitələri Azərbaycan Respublikasının gömrük ərazisinə daxil olan zaman gömrük orqanları tərəfindən tutulur və bir bank günü ərzində dövlət büdcəsinə keçirilir. Gömrük ödənişlərinin (dövlət rüsumu istisna olmaqla) ödənilməsi üçün müstəsna hallarda ödəyiciyə möhlət verilə və ya vaxt uzadıla bilər.

İdxal gömrük rüsumları

Azərbaycan Respublikasında idxal gömrük rüsumları və bəzi mallara ixrac gömrük rüsumları tətbiq edilir.  İdxal gömrük rüsumlarının dərəcələrini müvafiq icra hakimiyyəti orqanı müəyyən edir.

Gömrük Vergi Məcəllələri nədir, Mənası Nədir?

“Gömrük Vergi Məcəlləsi” (Customs Tariff) bir ölkədə hər bir məhsulun və ya xidmətin ölkəyə idxal və eksport edilməsinin gömrük rüsumlarını və təsnifat kodlarını müəyyənləşdirmək üçün istifadə edilən sənəddir. Bu məcəllə ölkənin gömrük tənzimləməsini təyin edir və həmin ölkədə özünəməxsus ticarət rüsumlarının necə hesablanacağı və təyin ediləcəyi haqqında qaydaları təşkil edir.

Gömrük Vergi Məcəlləsi aşağıdakı məqamları əhatə edir:

Gömrük Rüsumları: Məhsulların və xidmətlərin gömrük rüsumları bu məcəllədə müəyyənləşdirilir. Hər bir məhsul və xidmət özünəməxsus  gömrük rüsumuna sahibdir. Bu rüsumlar, məhsulların  idxal və eksport edilməsində ödəniləcək gömrük vergisinin hesablanmasında əsasən istifadə olunur.

Təsnifat Kodları: Hər bir məhsul  özünəməxsus bir təsnifat koduna sahibdir. Bu kodlar, məhsulların növünü və xüsusiyyətlərini təyin edir. Məhsulun hansı gömrük rüsumunun təyin olunduğunu müəyyənləşdirmək üçün təsnifat kodları təyin edilir.

İşarələmə və Göstəricilər: Gömrük Vergi Məcəlləsi, məhsulların və xidmətlərin idxal və eksportına dair digər məqamları da təyin edir. Bu məqamlar məhsulların və ya sərnişinlərin qanuni reqlamentasiyasını və nizamlanmasını təyin edir.

Gömrük Vergi Tərtibatları: Gömrük Vergi Məcəlləsi, gömrük vergi tərtibatlarını müəyyən edir. Bu, gömrük rüsumlarının necə hesablanacağı, ödənilməsi və tərtib edilməsi haqqında qaydaları təşkil edir.

Əlavə Xüsusiyyətlər: Məhsulların və xidmətlərin xüsusiyyətlərini, istisnalarını və təyin edir. Bu, məhsulların gömrük rüsumları və idxal, eksport üçün hansı xüsusiyyətlərin tələb olunacağını təyin edir.

Gömrük Vergi Məcəlləsi, hər bir ölkədə müstəqil bir sənəddir və hər ölkənin öz ticarət siyasəti və təhlükəsizlik tənzimləmələrinə əsaslanır. Bu məcəllə, ölkənin beynəlxalq ticarətini, məhsulların idxal və eksportunu, gömrük rüsumlarının təyin edilməsini və məhsulların təhlükəsiz və sağlam idxalını idarə etmək üçün əhəmiyyətli bir alətdir.

Hava yolu nəqliyyatı yük təyyarəsi vasitəsi ilə həyata keçirilir.

Hava yolu nəqliyyatı yüklərinin ölçüsünə görə gövdəsi daha geniş olan ixtisaslaşmış hava yollarıdır: qanadları daha yüksəkdir ki, yük yerə yaxınlaşa bilsin.

Daha böyük və güclü təkərlərə sahibdirlər. Qapı təyyarənin arxasındadır və malın giriş və çıxışını asanlaşdırmaq üçün daha böyükdür.

Dəniz yolu nəqliyyatı

Dəniz yolu  nəqliyyatı sərnişinlərin və ya yüklərin daşınması vasitəsidir və dəniz yolu ilə baş verir. Dünyada müxtəlif növ gəmilərdə malların ixracına və idxalına imkan verir. Ticarət gəmisi, Beynəlxalq Dəniz Təşkilatı (IMO) tərəfindən təlim almış və təsdiqlənmiş dənizçilər tərəfindən idarə olunur

Beynəlxalq ticarətin yüksək bir faizi gəmilərdə həyata keçirilir. Böyük həcmli və toplu yüklər ümumiyyətlə bu vasitə ilə nəql olunur, çünki malların böyük məsafələrdən, miqdarından və ağırlığından asılı olaraq xərclər baxımından daha sərfəlidir.